Meer focus op intensieve vervolgbehandeling

Aanleiding beddenreductie

Landelijk is door GGZ-instellingen, overheid en zorgverzekeraars afgesproken dat iedere GGZ-instelling in Nederland in de toekomst meer cliënten in de thuissituatie gaat behandelen en 33% minder cliënten gaat opnemen in de klinieken. Pro Persona is het eens met deze ontwikkeling, omdat zij het belangrijk vindt dat alle cliënten zo veel mogelijk de behandeling in de thuissituatie (ambulant) of dicht bij huis moeten kunnen ontvangen. Deze afspraak heeft uiteraard gevolgen voor de manier waarop Pro Persona haar zorg moet organiseren. De reductie waarover gesproken wordt, betreft reductie van het aantal bedden in de langdurige zorg, zeg langer dan 1 jaar aaneengesloten opname (meer dan ca. 365 dagen) in een psychiatrisch ziekenhuis. Het aantal bedden voor kortdurende opnames zal niet worden gereduceerd.

Waarom wordt de langdurige klinische zorg geconcentreerd?

De behoefte aan langdurig, meerjarig verblijf in een psychiatrisch ziekenhuis neemt af. Dat leidt dus tot aanzienlijk minder cliënten die zullen worden opgenomen op een afdeling voor langdurige behandeling met verblijf. Wij zien dat al aan onze huidige instroomcijfers. Zoals gezegd is er een breed gedeelde opvatting dat behandeling in de thuissituatie vanuit de beleving van de cliënt de voorkeur heeft. Dit past ook bij de herstelbenadering, om cliënten zo snel mogelijk weer grip op hun eigen leven te laten verkrijgen en te werken aan herstel. Dat kan je beter doen in je eigen omgeving en netwerk dan in een psychiatrisch ziekenhuis. Het is dus eigenlijk het succes om mensen zoveel mogelijk in hun thuisomgeving te behandelen, dat leidt tot de teruglopende instroom. Daarnaast is het een maatschappelijke opdracht om het aantal bedden terug te brengen en zoveel mogelijk cliënten in hun thuissituatie te helpen. Het gevolg is een sterke krimp in de behoefte aan bedden voor de langdurige zorg in een psychiatrisch ziekenhuis. Deze krimp doet zich in alle regio’s in Nederland voor. Juist om dan kwaliteit van zorg en veiligheid te kunnen leveren is een concentratie noodzakelijk op 1 psychiatrisch ziekenhuisterrein. Er is een minimum schaal nodig om voldoende voorzieningen te kunnen bieden en een optimale veiligheidssituatie. Er kan als gevolg van de concentratie rekening worden gehouden met verschillende behandelmilieus voor de cliënten, waardoor er beter op de zorgvraag kan worden ingespeeld.

Om welke doelgroep gaat het hier eigenlijk?

Het gaat bij langdurige vervolgbehandeling met verblijf in een psychiatrisch ziekenhuis veelal om cliënten met ernstige psychische aandoeningen (EPA) die 7 * 24 verpleging en begeleiding nodig hebben, veelal op een gesloten afdeling vanwege gevaar voor zichzelf of voor anderen. De afhankelijkheid van het ziekenhuis voor ondersteuning of het uitvoeren van activiteiten die horen bij het dagelijks leven is zeer groot. De sociale omgeving van deze groep cliënten wordt sterk bepaald door de afdeling waar zij zijn opgenomen. De ca. 35 cliënten die naar Wolfheze verhuizen, behoren tot deze groep. Cliënten met een lichtere zorgvraag zijn de afgelopen jaren al uitgestroomd of staan op het punt om uit te stromen waarbij zij indien nodig ambulant zorg verkrijgen van Pro Persona van gespecialiseerde teams.

Er zijn veel cliënten die nu nog in Nijmegen behandeling met langdurig verblijf ontvangen in een psychiatrisch ziekenhuis, die inmiddels kunnen doorstromen naar beschermd wonen bij een RIBW of weer naar zelfstandig wonen. Deze cliënten blijven dus nadrukkelijk in de regio Nijmegen. Probleem hierbij is de doorstroming naar een beschermd wonen plaats bij een organisatie voor beschermd wonen (RIBW). Dit doorstromingsprobleem wordt o.a. veroorzaakt doordat vele sociale huurwoningen zijn toegewezen door de gemeenten aan doelgroepen met een hogere prioriteit dan de doelgroep mensen met psychiatrische problematiek.

Wordt er rekening gehouden met de individuele cliënt?

De situatie van de cliënt wordt uiteraard allemaal individueel bekeken. Per cliënt wordt door de betrokken hulpverleners onder leiding van de regiebehandelaar, in de meeste gevallen de psychiater, in nauw overleg met de cliënt een inschatting gemaakt van verschillende vervolgmogelijkheden. Het gaat dan over keuzes of de cliënt op afzienbare termijn alleen ambulante zorg nodig heeft en in welke vorm, of dat andere doorstroommogelijkheden gericht op herstel binnen bereik liggen, of dat de cliënt het perspectief heeft op voortgezette behandeling met verblijf. Bij deze afwegingen zijn inhoudelijke en maatschappelijke kaders relevant, waarbij enerzijds kan worden vastgesteld door de hulpverleners na intensief overleg met de cliënt wat vanuit het herstelperspectief het beste is voor cliënt en anderzijds moet er een juridische basis zijn voor de betaling van de zorg door zorgkantoor of zorgverzekeraar.

Waarom wordt de langdurige klinische zorg geconcentreerd in Wolfheze?

Het ziekenhuisterrein in Wolfheze leent zich het beste voor de langdurige klinische vervolgbehandeling. In Wolfheze zijn de meeste bedden en voorzieningen voor deze zorg. Wolfheze ligt centraal in het verzorgingsgebied en is ook per trein bereikbaar. Steden als Arnhem, Ede en Tiel hebben zelf ook geen bedden voor langdurige opname in een psychiatrisch ziekenhuis. Wolfheze kan deze functie ook vervullen voor de regio Nijmegen. Juist daardoor kan goede zorg geboden blijven worden met uitstekende voorzieningen als het gaat om dagbesteding, specifieke therapieën, medische diensten, in een parkachtige omgeving. Door het volume kunnen specifieke behandelmilieus worden aangeboden en is er altijd een opschaalmogelijkheid, hetgeen niet alleen de kwaliteit maar ook de veiligheid ten goede komt.

Het concentratiebeginsel leidt tot focus en biedt meer mogelijkheden voor excellente cliëntenzorg. Een voorbeeld van concentratie in Nijmegen betreft de onderzoeksafdelingen. Pro Persona heeft ook afdelingen waar veel onderzoek plaatsvindt. Deze afdelingen voor behandeling van angst en depressie zijn ook niet verspreid over de regio’s met opnamecapaciteit, maar zijn juist weer geconcentreerd in Nijmegen, vanwege de samenwerking met de Radboud Universiteit.

Context Pro Persona Nijmegen

Het gaat in dit stuk over de langdurige klinische zorg omdat dat nu speelt. Daarmee zou er mogelijk te weinig aandacht zijn voor de investeringen en ontwikkelingen die er binnen Pro Persona Nijmegen zijn geweest en die nog komen. We stippen hier slechts kort aan:

•  Er zal een High Intensive Care unit worden ontwikkeld in Nijmegen, indien de vastgoedrandvoorwaarden zijn vervuld.
• Er is een crisisbeoordelingskamer ontwikkeld en gerealiseerd.
• De TOP GGz klinische zorg voor angst- en stemmingsstoornissen heeft Pro Persona geconcentreerd in Nijmegen.
• In 2014 heeft Pro Persona het TOP GGz keurmerk voor stemmingsstoornissen behaald.
• Eerder in 2011 had Overwaal, onderdeel van Pro Persona, het TOP GGz certificaat al behaald voor angststoornissen
• Bij Pro Persona Nijmegen zijn er 2 prachtige gebouwen gerealiseerd aan het terrein op de Nijmeegse baan, gebouwen Valkenberg en Langenberg.
• Er blijven op termijn ca. 110 bedden in Nijmegen. Het aantal bedden in Arnhem bedraagt ca. 65, en Ede  en Tiel aanzienlijk minder.
• De waardering voor de zorg geboden in Nijmegen bedraagt het cijfer 8. De waardering is gegeven door onze cliënten.
• De effectiviteit van de geboden zorg is hoog.
• Er zijn plannen om het terrein aan de Nijmeegse baan te vernieuwen. Deze plannen zijn mede afhankelijk van de verkoop van het gebouw Tarweweg 2. Een deel van de zorg zal meer geboden gaan worden vanuit de wijken, in samenwerking met de gemeentelijke wijkteams en anderen, zoals het RIBW Nijmegen en Rivierenland.

Kunnen cliënten niet meer worden opgenomen?

Cliënten kunnen te allen tijde worden opgenomen, maar dan moet naar inschatting van onze hulpverleners thuisbehandeling niet tot de mogelijkheden behoren. Wij gaan ervan uit dat het in beginsel voor de cliënt beter is om niet uit zijn thuisomgeving te worden gehaald, maar in zijn eigen omgeving en netwerk te worden behandeld voor psychische problematiek. De teams met psychiaters, verpleegkundigen, psychologen, artsen en anderen zijn daartoe opgebouwd en kunnen dit waarmaken. Zo nodig 7 * 24 uur per week.

Wat als cliënten in crisis geraken?

Pro Persona heeft een 7 * 24 uurs dienst met gespecialiseerde hulpverleners. Die kunnen een cliënt in het hele verzorgingsgebied snel bezoeken. Een acute crisisopname op een gespecialiseerde afdeling behoort altijd tot de mogelijkheden.

Is Pro Persona uniek in de concentratie van de langdurige klinische bedden?

Nee, in het geheel niet. De terugloop van de behoefte aan bedden voor langdurige zorg is landelijk. In het gehele land is of wordt daardoor het aantal bedden voor langdurige zorg geconcentreerd op 1 terrein. Een voorbeeld is GGNet, die deze zorg voor het hele verzorgingsgebied heeft geconcentreerd in Warnsveld, nabij Zutphen, en de bedden in Apeldoorn heeft overgebracht naar Zutphen.

Zijn alle cliënten ( ca. 35) die het betreft (on)gelukkig met deze verhuizing?

Nee. Het is een gemengd beeld. Alle varianten komen voor. Soms zijn cliënten positief, maar 1 of meerdere familieleden niet. Het is ook niet voor iedereen een langere reisafstand. Dat hangt af van waar mensen wonen in het verzorgingsgebied.

Hoe waarderen huidige cliënten en familie de zorg in Wolfheze voor cliënten met een langdurige opname?

De cliënten en familie waarderen de zorg in Wolfheze over het algemeen positief. Zij zijn tevreden over de professionaliteit en betrokkenheid van de hulpverleners bij hun cliënten, de openheid en toegankelijkheid naar familieleden en waarderen over het algemeen het mooie terrein en de vele voorzieningen die er zijn. Wolfheze vervult deze functie nu voor cliënten uit het verzorgingsgebied uit Ede, Tiel en Arnhem en zal dat binnenkort ook kunnen doen voor cliënten uit het Nijmeegse verzorgingsgebied.

Hoe vindt de besluitvorming  en communicatie plaats?

Zoals te doen gebruikelijk. Dat betekende herhaaldelijk  intensief overleg met betrokkenen, intern en extern,  in alle fases in de afgelopen jaren. Uiteindelijk mondde dat uit in een adviesaanvraag met een voorgenomen besluit. Deze is gegaan naar de ondernemingsraad van Pro Persona en naar de betrokken cliëntenraden van Nijmegen en Wolfheze. Er is ook overleg gevoerd met de familieraden.  De OR heeft positief geadviseerd. De cliëntenraad Nijmegen heeft negatief geadviseerd en de cliëntenraad Wolfheze positief. De directie van de Multicomplexe Zorg zal het besluit nemen nadat er een leefwensenonderzoek is uitgevoerd en er nogmaals met de cliëntenraad Nijmegen overleg is geweest over het door hen uitgebrachte advies. Het besluit van directie behoeft formeel een goedkeurend besluit van de raad van bestuur. Nadat het definitieve besluit is genomen en alle intern betrokkenen zijn geïnformeerd zal het besluit worden gecommuniceerd met de buitenwereld.