MAT-training: de ervaring van Liv's ouders

Wanneer Liv twee jaar oud is zien haar ouders het al: hun dochtertje vertoont autistische trekjes. Liv reageert bijvoorbeeld overgevoelig op geluiden en maakt nauwelijks oogcontact. Inmiddels is Liv veertig jaar oud en nog steeds het zorgenkind van haar ouders. Liv is al een aantal jaren in behandeling bij Pro Persona. Ouders Angela en Thijs volgden onlangs de MAT-training.

Angela en Thijs zitten op het terras achter hun huis, ergens in een dorp op de Veluwe. Hun vier volwassen kinderen wonen elders, drie van hen hebben relaties, banen en een huis. Met oudste dochter Liv gaat het anders. Met moeite doorloopt zij de lagere en middelbare school, al ontbreekt het haar niet aan intelligentie. Gebrek aan zelfvertrouwen, geen contact kunnen maken, gepest worden, het brengt haar steeds weer in de problemen. Liv vertoont meer en meer vreemd gedrag. Het moment dat zij start op het HBO en op kamers gaat wonen zou voor haar een nieuwe start moeten zijn, maar wordt het niet. Liv vereenzaamt en heeft last van paniekaanvallen, waarop haar ouders steeds weer te hulp schieten en haar, als het nodig is, ophalen.

Opbloeien

Uiteindelijk stopt Liv met haar opleiding en komt weer in de buurt van haar ouders wonen. Zij heeft een eigen huisje, werkt bij het bedrijf van een bekende van haar ouders en krijgt een relatie. Liv bloeit helemaal op. Maar al snel loopt de relatie mis. De afwijzing door haar partner lijkt Liv te nekken. Erger dan ooit glijdt zij af.

De diagnose

Angela en Thijs: ‘Toen we tijdens een korte vakantie geen contact met Liv kregen is haar zus bij haar huis gaan kijken. Liv blijkt er dan slecht aan toe te zijn, zij heeft zichzelf ernstig verwaarloosd. Haar zus geeft haar te eten en zet haar onder de douche. Liv blijkt in een vreselijke psychose te zitten. Dan gaat het balletje rollen: Liv komt bij Pro Persona terecht, nu zo’n vijf jaar geleden. Voor het eerst wordt er een diagnose gesteld: een persoonlijkheidsstoornis, met schizofrene trekken. Liv is sindsdien op verschillende plekken in behandeling, zowel klinisch als ambulant.

‘Het was een hel om bij jullie te zijn’

Woorden op een weegschaal

Communicatie met Liv is erg ingewikkeld, vertellen haar ouders. ‘Ben je te confronterend, dan gaat zij ervandoor en maak je je vervolgens dodelijk ongerust. Liv verwijt iedereen in haar omgeving van alles, maar dat hoort ook bij haar ziektebeeld. Zij stelt hoge eisen en alles is negatief. Tegelijkertijd is het wel een hele slimme meid. Dat maakt het zo ingewikkeld. Dus je weegt je woorden op een weegschaal, probeert rekening met haar te houden. Maar we hebben nog meer kinderen. Zijn we met zijn allen en is Liv erbij, dan is een normaal gesprek bijna niet mogelijk. Laatst wilde ze tussen het voor- en nagerecht ineens naar huis. ‘Het was een hel om bij jullie te zijn’, zegt ze dan. Dat voelt voor ons als ouders erg verdrietig en pijnlijk. Liv denkt na over de dood, soms dreigt zij met pillen slikken. Naar haar huis gaan is om die reden steeds weer spannend.’

Alle veranderingen, alle nieuwe dingen zijn vreselijk ingewikkeld voor Liv. Contact maken, dat kan zij niet of nauwelijks. Een tegenslag, dan is alles mis, zij kan het niet aan. Haar ouders: ‘Dus als Liv een nieuwe behandelaar krijgt, dan is zij helemaal van slag. Je moet een band met haar opbouwen, haar vertrouwen winnen.’

'De MAT-training geeft ons handvatten voor lastige situaties’

Op de MAT

Voor Angela en Thijs wordt het steeds duidelijker dat zij er zelf aan onderdoor dreigen te gaan. Zij hebben hulp nodig, vooral in het omgaan met Liv. Op de website van Pro Persona vinden ze informatie over de MAT-training. Ze twijfelen of het iets voor hen zal zijn, maar gaan toch. Samen. ‘We bereiden het voor in de auto en op de terugweg hebben we het er ook weer over. Het fijne is dat we elkaar begrijpen als we het er over hebben. De MAT-training geeft ons handvatten voor lastige situaties in het dagelijks leven.’

Een zware tas

‘Wat we daar doen? Eenvoudig uitgelegd: ons kind heeft een probleem, die loopt met een zware tas. Als ouder (of mantelzorger) moeten wij oppassen dat wij die tas niet krijgen. Want dan is zij het probleem kwijt en lopen wij er nog mee rond. Dat was het geval totdat we de training gingen volgen. Daar leerden we: we kunnen de tas wel aanpakken, maar ook weer teruggeven. Ook leerden we onderscheid te maken tussen wat acceptabel gedrag is en wat niet. Bovenal leerden we luister- en gesprekstechnieken. Nu onze communicatie anders en beter is, reageert Liv daarop. We hebben al een paar keer meegemaakt dat we de techniek toepasten en dat het werkte, dat het niet escaleerde. We moeten het wel sámen doen. Als je alleen bent als ouder wordt het heel ingewikkeld. Neem dan iemand anders mee naar de MAT-training, is ons advies.’

‘We hebben lang gedacht dat zij beter zou kunnen worden’

Accepteren

Thijs en Angela vervolgen: ‘Een tijdje geleden zei een verpleegkundige tegen ons: Liv is niet leerbaar. Dat vonden we heel heftig om te horen. We hebben lang gedacht dat zij beter zou kunnen worden, ook met behulp van goede medicijnen. Maar dat is niet zo. Vaak zijn we bezorgd, en kunnen we er niet van slapen, bang dat zij zichzelf wat aan zal doen.

Als het ons lukt Liv te accepteren zoals zij is, zal zij misschien ook relaxter worden. Wij zien steeds beter dat het belangrijk is goed voor onszelf te zorgen. Op vakantie gaan, leuke dingen doen. Zijn wij uitgerust, dan lukt het ons beter onze grenzen aan te geven en duidelijk te zijn naar Liv. Daar vaart zij wel bij.’

Meer weten over de MAT-training? Bekijk de video hier of lees het artikel hier.