Gespecialiseerde zorg op onze Korsakov afdeling

Lonneke werkt als Senior Verpleegkundige op de gespecialiseerde Korsakov afdeling van expertisecentrum de Winkler in Wolfheze. Ze vertelt hoe ze terecht is gekomen op deze afdeling: ‘Ik ben in Wolfheze begonnen als leerling verpleegkundige. In deze periode heb ik meerdere afdelingen gezien op het terrein. Uiteindelijk ben ik blijven hangen bij de Winkler kliniek omdat ik de doelgroep van Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) heel interessant vind.’

Het werken met de NAH doelgroep noemt Lonneke heel specialistisch werk. De nadruk ligt veel op diagnostiek en er is veel aandacht voor somatische klachten naast het psychiatrische aspect. Lonneke: ‘Tijdens het werken leer je echt het meeste over deze specifieke doelgroep.’

Wat is Korsakov?

De Korsakov afdeling van de Winkler kliniek in Wolfheze is er speciaal voor mensen met een vermoeden op een Korsakov aandoening of voor mensen die vergelijkbaar gedrag vertonen aan dat van Korsakov patiënten. Korsakov is een ziekte die ontstaat door vitamine B1 tekort. Dit tekort ontstaat vaak als iemand een periode heel slecht eet. Meestal komt dit door overmatig alcoholgebruik. In sommige gevallen zijn er andere oorzaken, zoals bij iemand die een maagverkleining heeft gehad en daardoor te weinig voedingstoffen binnen heeft gekregen.

Korsakov kenmerkt zich door geheugenverlies en een beschadigd initiatief. Lonneke: ‘Als je patiënten niet activeert en motiveert zouden ze bij wijze van spreken de hele dag op een stoel kunnen zitten.

Waarom een aparte afdeling Korsakov binnen de Niet Aangeboren Hersenletsel NAH?

Bij patiënten met Korsakov is het initiatief en geheugen flink beschadigd. Ze trekken zicht terug en vallen door hun rustige gedrag minder op tussen de rest van de patiënten. Lonneke: ‘We willen voorkomen dat deze mensen ondergesneeuwd raken tussen andere patiënten met andere problematiek. Onze patiënten hebben behoefte aan gespecialiseerde zorg en veel structuur.’

Een belangrijk onderdeel van de behandeling is mensen activeren en nieuwe patronen inslijten. Het gedeelte van het geheugen waarmee je nieuwe patronen kan ontwikkelen is niet beschadig. Nieuwe patronen worden aangeleerd door elke dag steeds hetzelfde aan te bieden op dezelfde manier. Hierdoor wordt bijvoorbeeld jezelf aankleden of de route naar de dagbesteding een automatisme.

Hoe ziet een traject voor een cliënt eruit?

Veel patiënten worden doorverwezen vanuit het ziekenhuis of een zorginstelling op verdenking van Korsakov. Tijdens een opname vinden er meerder onderzoeken plaats voor diagnostiek. Lonneke: ‘We onderzoeken wat mensen nodig hebben, of ze met begeleiding naar huis kunnen of dat ze een 24-uurs zorgsetting nodig hebben. Tijdens dit onderzoek zijn we ook bezig met stabilisatie en het vergroten van de zelfredzaamheid.’

Er is een open en gesloten groep op de Korsakov afdeling. Iedereen start op de gesloten groep, hier leren patiënten na de diagnose een nieuw ritme aan. Lonneke: ‘Op dit moment in de behandeling hebben patiënten ook een dichte deur nodig, omdat de oriëntatie verstoord is en mensen snel de weg niet meer weten en verdwalen.’

Zodra patiënten handelingen stabiel volgens een patroon kunnen uitvoeren en de routes op terrein kennen worden ze verplaatst naar de open Korsakov groep. Op de open groep wordt er een advies opgesteld voor een vervolgplek voor de cliënt. Dit kan zijn terug naar huis met thuiszorg of ambulante begeleiding, naar begeleid wonen of een plek met 24-uurs zorg.

Wat maakt het werken voor jou bijzonder?

Lonneke vindt het een uitdaging om bij patiënten die weinig initiatief tonen de intrinsieke motivatie te zoeken. Lonneke: ‘Persoonlijk houd ik er wel van om in die structuur te werken die onze patiënten nodig hebben en dat te bieden. Maar het gaat ook heel erg over mensen een huiselijke, fijne omgeving bieden, waarin iemand zich prettig voelt. Het is een mooie uitdaging bij deze doelgroep om contact te maken en op die manier mensen te motiveren.’

‘Daarnaast vind ik de afwisseling fijn. Elke client is anders en dat veranderd ook steeds. Mensen zijn hier gemiddeld een half jaar, dus je hebt steeds een andere groep met een andere dynamiek.’

Hoe ziet een gemiddelde dag op de afdeling eruit?

Lonneke: ‘We beginnen met een overdracht. Om 8 uur worden de patiënten die nog niet wakker zijn gewekt. Patiënten die dat nodig hebben helpen we, sommige patiënten hebben wat meer begeleiding nodig om voor zichzelf te kunnen zorgen. Om niet te vergeten om te douchen of schoon ondergoed aan te trekken bijvoorbeeld.’

Overdag gaan patiënten naar de dagbesteding en voor Lonneke beginnen dan de overleggen, het schrijven van plannen en het delen van observaties met de andere disciplines.

Een belangrijk onderdeel van de dag zijn de route-oriëntatie-trainingen. Lonneke: ‘Dat houdt in dat we met een client bijvoorbeeld naar het winkeltje lopen, steeds op dezelfde manier. Als dat goed gaat schaduwen we mensen om te kijken of ze de route alleen kunnen lopen en het patroon dus ingesleten is.’

In de avond en in het weekend worden er altijd activiteiten aangeboden. Een wandeling, samen een spelletje spelen of een film kijken. Lonneke: ‘Dit wordt heel bewust gedaan, juist omdat onze patiënten weinig eigen initiatief nemen.’

Welke disciplines zijn aangesloten bij de afdeling?

Het team bestaat uit veel verschillende disciplines. Een arts, verpleegkundigen, ergo- en fysiotherapie, logopedie, dagbesteding, PMT, psychiater, neuroloog, psycholoog en maatschappelijk werk.

Lonneke: ‘Het is een samenwerking tussen alle disciplines. Als verpleegkundige krijg je ook echt een actieve rol in de diagnostiek. Wat wij zien in onze observaties wordt actief meegenomen in het advies en de behandeling. Iedereens expertise wordt serieus genomen.’

Het team verdiept zich door middel van scholing en training verder in de Korsakov doelgroep. Elk lid heeft de basisopleiding Korsakov en een training empathisch directieve benadering gevolgd.

Daarnaast heeft expertisecentrum de Winkler een consultatieteam. Korsakov gerelateerde vragen die hier binnekomen worden in samenwerking met het Korsakov team opgepakt.